Fransızlar, aşırı sağın yüzde 33 civarında oy oranıyla birinci çıktığı erken genel seçimlerin 30 Haziran’da yapılan ilk tur oylamasının ardından yarın 2. tur için yeniden sandığa gidecek.
Yaklaşık 68 milyon 400 bin nüfuslu ülkede 49,5 milyon Fransız seçmen, 5 yıl boyunca kendilerini Ulusal Mecliste temsil edecek milletvekillerini belirlemek için bir kez daha sandık başında olacak.
Ulusal Mecliste görev yapacak 577 milletvekilinin 76'sı ilk tur oylamasında belli olurken bu milletvekillerinin 39'u aşırı sağ, 32'si sol ittifak, 2'si Macron ittifakı ve kalan 3'ü merkez sağdaki Cumhuriyetçiler ve diğer sağ partilerin adayları oldu.
Kalan 501 milletvekili ise yarın yapılacak oylamayla belirlenecek.
Oy kullanma işlemi, Fransa'nın ana kara topraklarında, yerel saatle 08.00'de başlayıp 18.00'de sona erecek. Paris gibi büyük kentlerde saat 20.00'ye kadar oy kullanılabilecek.
Araştırma şirketleri, sandıkların kapanmasından itibaren seçimin tahmini sonuçlarını vermeye başlayabilecek. Resmi sonuçları, daha sonra İçişleri Bakanlığı açıklayacak.
Fransa'da sandık başına gidemeyecek seçmenler, kendileri adına oy kullanması için bir başka seçmene vekalet verebilecek. Bu kapsamda Fransa İçişleri Bakanlığının verilerine göre, seçimin 2. turunda oy kullanmak için vekalet verenlerin sayısı 3 milyonu aştı.
Ülkede, 2022'deki genel seçimlere kıyasla, bu yıl kayda değer oranda artan vekalet sayısı, erken genel seçimde sandığa gidenlerin oranının yüksek olacağının göstergesi niteliğinde.
Resmi verilere göre de yurt dışında yaşayan Fransızlardan internet üzerinden 2. tur için oy kullananların sayısı, rekor artış göstererek 460 bin olarak kayıtlara geçti.
– İlk tur aşırı sağın galibiyetiyle sonuçlandı
Fransa’da üç ana ittifakın etrafında dönen 2024 erken genel seçimlerinin ilk turu, aşırı sağın zaferiyle neticelendi.
Aşırı sağcı Marine Le Pen'in üye olduğu Ulusal Birlik (RN), merkez sağcı Cumhuriyetçiler (LR) partisinin lideri Eric Ciotti ve bazı LR adaylarıyla oluşturduğu ittifak, aşırı sağcıların seçimde galip gelmesinden endişe eden sol ve çevreci partilerin kurduğu Yeni Halk Cephesi ittifakını ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un partisi Rönesans da iktidarın ortakları Demokrasi Hareketi (MoDem) ve Horizons (Ufuklar) ile seçim için “Cumhuriyet İçin Hep Birlikte” ittifakını geçerek ilk sırayı aldı.
İlk turda, aşırı sağcı RN yüzde 33 civarında oyla 577 seçim bölgesinin 297’sinde birinci geldi. Bu oranlar, RN’nin halihazırda 88 olan Ulusal Meclisteki sandalye sayısını 3’e katlayabileceğini gösterdi.
4 solcu partinin ittifakından oluşan Yeni Halk Cephesi ise 159 seçim bölgesinde başı çekerken Macron ittifakı yalnızca 70 bölgede ilk sırayı aldı.
İlk turda, Yeni Halk Cephesi İttifakı yüzde 28 ile ikinci, Macron'un “Cumhuriyet İçin Hep Birlikte” ittifakı ise yüzde 20 oyla üçüncü sıraya yerleşti.
– Birçok aday, 2. turda oyları bölmemek için yarıştan çekildi
İlk tur oylamada aşırı sağın yüzde 33’ten fazla oyla açık ara birinci parti olması üzerine Macron cephesi ve solcu ittifak, üstü kapalı işbirliğine gitti ve aşırı sağın Mecliste salt çoğunluğu elde etmesini engellemeye çalıştı.
Bu işbirliği, aşırı sağ adaylara karşı kazanma ihtimali daha yüksek olan merkez ve sol parti adaylarının desteklenmesini zorunlu kıldı.
Böylece ilk tur sonuçlarına göre, 3 adayın 2. tura kaldığı 306 seçim bölgesinde, oyların bölünüp aşırı sağın avantaj sağlamaması için diğer partilerden 200'den fazla aday seçim yarışından çekildi.
Adayların yarışa devam edip etmeyeceğine yönelik karar vermesi için 2 Temmuz akşamına kadar süreleri vardı. İçişleri Bakanlığından gelen son rakamlara göre, 2. tura katılmaya hak kazanan 215 aday, RN'yi engellemek için seçime girmemeyi tercih etti.
2. turda 1094 aday, Fransızların Meclisteki yeni temsilcileri olmak için yarışacak.
– Macron ve solcuların işbirliği, aşırı sağın salt çoğunluğa ulaşmasını engelleyebilir
Fransa'da yarın yapılacak 2. tur oylama öncesi anketler, aşırı sağcı RN ittifakının, 289 sandalye gerektiren salt çoğunluğu sağlayamayacağını öngörüyor.
Toluna Harris Interactive araştırma merkezince Challenges, M6 ve RTL için 3 Temmuz’da yapılan ankete göre, 2. tur sonunda aşırı sağcı RN’nin başını çektiği ittifak 190 ila 220, Yeni Halk Cephesi 159 ila 183, “Cumhuriyet İçin Hep Birlikte” ittifakı 110 ila 135 sandalye elde ederken Cumhuriyetçiler ise 30 ila 50 sandalyenin sahibi olabilir.
Anket sonuçları, ilk turun ardından aşırı sağa karşı üstü kapalı işbirliğine giden solcu Yeni Halk Cephesi ve Macron ittifakının yükselişe geçtiğine işaret ediyor.
Ifop-Fiducial şirketinin LCI, Sud radio ve Le Figaro için 4 Temmuz tarihli anketi, RN ittifakının 210 ila 240, Yeni Halk Cephesi ittifakının 170 ila 200, Macron cephesinin 95 ila 125 sandalye kazanacağını gösteriyor.
– Sol ittifakından “Filistin devletini” tanıma taahhüdü
İlk turda seçimi 2. sırada bitiren Yeni Halk Cephesi İttifakı, seçimleri kazanırsa Filistin'i resmi olarak tanıma sözü verirken Gazze'de ve işgal altındaki Batı Şeria'da uluslararası hukuka uymadığı sürece İsrail'e karşı yaptırım uygulama taahhüdünde bulundu.
Asgari ücreti 1600 avroya çıkarma sözü veren sol ittifakı, gıda, enerji ve akaryakıt fiyatlarını da donduracaklarını duyurdu.
Sol ittifakı, kira yardımlarını yüzde 10 artırmayı ve emeklilik yaşını 60'a indirmeyi vadetti.
– Seçimin önde gideni aşırı sağ, göçü azaltmak istiyor
RN, Fransa'ya göç akışlarını büyük ölçüde azaltma ve kaçak işçi çalıştıran işverenlere karşı yaptırımları güçlendirme vaadinde bulundu.
Aşırı sağcı parti, seçimde galip gelirse 10 bine aşkın nüfusu olan belediyeler için “belediye polisi teşkilatı” oluşturulmasını ve anayasal değişiklerin yalnızca halk tarafından referandumla yapılmasını istiyor.
İktidar kanadı da enerji fiyatlarını düşüreceklerini ve ilk gayrimenkulünü alanlar için noter ücretini kaldıracaklarını açıkladı.
4 günlük çalışma haftası modelini denemek isteyen iktidar kanadı, 2030'a kadar ordunun bütçesini 2 katına çıkarma sözünde bulundu.
– Seçim sürecinde 51 aday ve aktivist saldırıya uğradı
Aralarında Hükümet Sözcüsü Prisca Thevenot'un da olduğu çok sayıda aday, seçim kampanyası sırasında saldırıya uğradı.
İçişleri Bakanı Gerald Darmanin, 5 Temmuz'da BFMTV kanalına yaptığı açıklamada, 51 aday ve siyasi aktivistin 3 haftadan daha az süren seçim kampanyası sırasında fiziksel saldırıya uğradığını ifade etti.
Darmanin, bu saldırının faillerinin çok çeşitli profilleri olduğuna dikkati çekerek şiddet olayları kapsamında 30'dan fazla kişinin gözaltına alındığını kaydetti.
Gergin geçen seçim sürecinin ardından 2. tur akşamı, 5 bini Paris ve banliyösünde olmak üzere, toplam 30 bin güvenlik gücü ülke genelinde görevli olacak.
– Paris Olimpiyatları öncesi seçime gidilmesi halkı endişelendiriyor
9 Haziran’daki Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinin Fransa ayağında aşırı sağcı Ulusal Birlik (RN) partisinin açık ara farkla birinci çıkmasının ardından Macron, parlamentoyu feshederek 30 Haziran-7 Temmuz tarihlerinde erken seçim kararı aldığını duyurmuştu.
Macron'un, 26 Temmuz-11 Ağustos tarihlerinde başkent Paris’te düzenlenecek Yaz Olimpiyat Oyunları öncesinde erken seçim kararı alması, vatandaşlarda endişe yarattı.
Fransız halkının, seçimler sebebiyle oluşacak siyasi gerginliklerin sokak eylemleri ve protestolara neden olması ve bunun olimpiyatlara ev sahipliği yapacak Paris'i olumsuz etkilemesi konusunda tedirginlik sürüyor.
Olimpiyatların başlamasına 1 aydan az süre kala seçimlerin ardından Başbakanlık ve İçişleri Bakanlığı gibi kilit görevlerde değişim ihtimali de uluslararası spor etkinliğin güvenliğine ilişkin soru işaretlerine neden oldu.
Macron'un Olimpiyatlar sırasında aynı kabineyle devam edip etmeyeceği konusu belirsizliğini korusa da Ulusal Meclisin seçim sonrası takvimi netleşti.
– Seçimin ertesi günü Meclis kapılarını yeni milletvekillerine açacak
Meclis, 8 Temmuz'dan itibaren yeni milletvekillerini ağırlamak üzere yerel saatle 14.00'te kapılarını açacak.
Anayasanın belirlediği kurallar neticesinde, Ulusal Meclisin 577 yeni üyesi ilk Genel Kurul oturumu için 18 Temmuz'da toplanacak ve yerel saatle 15.00'ten itibaren yeni Meclis başkanlarını seçmek için oy kullanmaya başlayacak.
Yeni milletvekillerinin aynı gün yerel saatle 18.00'den önce Meclisteki gruplarını oluşturması gerekecek.
Fransız Meclisinde bir siyasi grup oluşturmak için en az 15 milletvekilinin bir araya gelmesi ve grup başkanvekillerini belirlemesi gerekiyor.