Sessiz devrimcilerdi, insanlığın bilgi ufkunu genişlettiler ancak hak ettikleri değeri ve takdiri görmediler.
İşte tarihin gölgesinde kalmış lakin dünyayı değiştiren bilim insanları:
Rosalind Franklin
DNA’nın çift sarmal yapısının keşfi genellikle Watson ve Crick’e atfediliyor ancak onların modelini mümkün kılan asıl kişi, X-ışını kristalografisi kullanarak DNA’nın yapısını görüntüleyen Rosalind Franklin’di. Ne yazık ki çalışmaları hayatı boyunca yeterince takdir edilmedi.
Lise Meitner
Alman Fizikçi Lise Meitner, nükleer fisyon sürecini keşfeden ekibin önemli bir parçasıydı ama Nobel Ödülü, yalnızca çalışma arkadaşı Otto Hahn’a verildi. Meitner’in katkıları yıllarca görmezden gelindi. Çok sonraları hak ettiği değeri kazanmaya başlasa da ismini hâlâ pek bilen yok.
Chien-Shiung Wu
Çin asıllı Fizikçi Chien-Shiung Wu, beta bozunumu üzerindeki çalışmalarıyla fizik dünyasında büyük bir etki yarattı. Çalışmaları, Nobel Fizik Ödülü kazanan erkek meslektaşları tarafından kullanıldı ancak kendisi ödülden dışlandı. Oysa kuantum mekaniği ve parçacık fiziğindeki bazı temel kurallar, onun deneyleri sayesinde anlaşıldı.
Jocelyn Bell Burnell
Jocelyn Bell Burnell, 1967’de ilk radyo pulsarlarını keşfetti. Devrim niteliğindeki keşif için Nobel Ödülü, danışmanı Antony Hewish’e verildi. Bell Burnell’in katkıları uzun yıllar boyunca göz ardı edilse de bugün astrofizikteki en büyük keşiflerden biri olarak kabul ediliyor.
John Bardeen
Bardeen, iki farklı Nobel Fizik Ödülü kazanan tek kişi olmasına rağmen adı pek bilinmiyor. Transistörü icat ederek modern elektronik devrimini başlattı, ardından süper iletkenlik teorisiyle fiziğe büyük katkılarda bulundu ama Einstein kadar tanınmaz.
Emmy Noether
Fizikteki korunum yasalarının temelini atan Emmy Noether, Einstein’ın bile hayran olduğu bir matematikçiydi. Soyut cebir ve teorik fiziğe katkıda bulunduğu gibi simetrileri ve koruma yasalarını birbirine bağladı ancak bir kadın olduğu için akademik hayatta birçok engelle karşılaştı. Bugün Noether Teoremi, modern fizik ve matematiğin temel taşlarından biri olarak kabul ediliyor.
Fritz Haber
Fritz Haber, tarımda devrim yaratan amonyak sentezi sürecini keşfederek milyarlarca insanın açlıktan kurtulmasını sağladı. Aynı zamanda I. Dünya Savaşı’nda kimyasal silahların geliştirilmesine katkıda bulundu. Çalışmaları karmaşık bir etik miras bıraksa da dünyayı değiştirdiği tartışılmaz bir gerçek.
Ada Lovelace
Charles Babbage’in geliştirdiği Analitik Makine için ilk algoritmayı yazan Ada Lovelace, aslında modern bilgisayar programcılığının temelini attı. Ancak uzun yıllar boyunca çalışmaları göz ardı edildi. Bugün onun geliştirdiği prensipler, yazılım dünyasının temelini oluşturuyor.
Jagadish Chandra Bose
Radyo dalgaları ve mikrodalga teknolojisinin öncülerinden olan Hintli bir bilim insanıydı. Kablosuz iletişim alanındaki çalışmaları, Marconi’den önceye dayanmasına rağmen yeterince takdir edilmedi.
Ayrıca bitkilerin çevrelerine tepki verdiğini gösteren deneyleriyle biyofizik alanına da büyük katkılar sağladı. Çalışmaları, modern telekomünikasyonun temelini attı.
Ignaz Semmelweis
19. yüzyılda doğum sırasında anne ölümlerinin yüksek olmasının nedenlerini araştıran Semmelweis, doktorların ellerini yıkamasının ölüm oranlarını ciddi şekilde düşürdüğünü keşfetti. O dönemdeki tıbbi otoriteler bu fikri kabul etmedi ve Semmelweis dışlandı. Bugün hijyenin önemi tartışılmaz bir gerçek.
Mary Anning
1800’lerin başında, bir kadın olarak bilimde yer almak neredeyse imkânsızdı ancak Mary Anning, yaptığı fosil keşifleriyle paleontolojiye büyük katkılar sağladı. Onun bulduğu dinozor fosilleri, evrim teorisinin gelişiminde kritik bir rol oynadı. Bilim dünyası ona da hak ettiği itibarı vermedi.
Maurice Hilleman
Modern tıbbın en üretken virologlarından biriydi ve 40'tan fazla aşı geliştirdi. Kızamık, kabakulak, hepatit B ve su çiçeği gibi hastalıklara karşı geliştirdiği aşılar milyonlarca hayat kurtardı. Çalışmaları genellikle halk arasında pek bilinmiyor. Hilleman, bağışıklık biliminin sessiz kahramanlarından biri olarak kabul ediliyor.
Marguerite Perey
1939'da periyodik tablonun 87. elementi fransiyumu keşfeden Fransız Kimyager Marguerite Perey, Marie Curie’nin asistanı olarak başladığı kariyerinde, radyoaktif elementler üzerine yaptığı çalışmalarla adını tarihe yazdırdı. Hastalarda kanser teşhisine yardımı olacağını düşünmüştü ama aslında kanserojendi.
Onun keşfi de uzun süre yeterince takdir edilmedi. Fransa Bilimler Akademisine seçilen ilk kadın olarak bilim dünyasında önemli bir yer edindi.
Mihail Dolivo-Dobrovolski
Alternatif akım (AC) sistemlerinin gelişiminde kritik rol oynayan bir mühendis ve mucitti. Üç fazlı elektrik sistemini geliştirerek modern elektrik iletiminde devrim yarattı.
Tesla ve Edison’un gölgesinde kalsa da günümüzde kullanılan AC motorları ve jeneratörlerin temelini attı. Elektrifikasyonun yaygınlaşmasını sağlayan en önemli isimlerden biri.
Ve daha bunun gibi listenin uzayacağı birçok isim var. Maalesef ki birçoğu kadın. Geçmişte görünmese de artık günümüzde birçok bilim insanını teknolojinin de avantajını kullanarak daha yakından tanıyoruz.
Kaynaklar: Live Science, Oxford Royale, RarestKadınların bilim dünyasında neden daha az olduğuna detaylı değindiğimiz içeriğimizi de inceleyebilirsiniz:
Kaynak: WEBTEKNO.COM