Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği (KTTB) Genel Sekreteri Prof. Dr. Ceyhun Dalkan, sağlık sistemindeki eksikliklere işaret ederek, sağlık hizmetlerinin etkin, verimli ve yeterli sunulabilmesi için sağlıkta kapasite planının hayati önem taşıdığını belirtti.
Dalkan yaptığı yazılı açıklamada, Göç Kimlik ve Hak Çalışmaları Merkezi’nin (CMIRS) Haziran 2024 dönemindeki anketine göre, on kişiden sadece birinin sağlık hizmetlerinden memnun olduğunu ifade ederek, özellikle ilaç erişimi, alt yapı, acil hizmetlerinden memnuniyetsizliğin dikkat çektiğini kaydetti.
Sağlık sisteminin ciddi yapısal eksikliklerle karşı karşıya olduğunu belirten Dalkan, bu eksikliklerin başında sağlıkta planlamanın olmaması ve nüfusun bilinmemesinin geldiğini ifade etti.
Sağlıkta planlama yokluğunun, özellikle acil servislerde büyük sorunlara yol açtığını, geç operasyon tarihi verilmesine neden olduğunu ve halkın sağlığını, sağlığa erişimini ciddi biçimde tehdit ettiğini kaydeden Dalkan, sağlığa bütçeden ayrılan payın yetersizliğinin, bu sorunları daha da derinleştirdiğini belirtti.
Sağlıkta kapasite planının, sağlık hizmetlerinin etkin, verimli ve yeterli sunulabilmesi için hayati önem taşıdığına dikkat çeken Ceyhun Dalkan, şöyle devam etti:
“Bu planlama, mevcut ve gelecekteki sağlık ihtiyaçlarını belirleyerek, kaynakların (personel, ekipman, ilaç, yatak kapasitesi vb.) optimal şekilde kullanılmasını sağlar. Bu tür bir planlamanın olmayışı, sağlık sisteminin sürekli kriz durumunda olmasına neden olmaktadır. Sağlıktaki sorunların bir röntgen bir tomografi cihazı alımı ile çözülemeyeceği açıktır. Hastane alt yapıları ve konaklama kalitesi artırılmalıdır.”
-“Acil servisler ciddi yetersizliklerle boğuşuyor”
Acil servislerin, planlama, organizasyon ve yeterli personel olmaması nedeni ile ciddi yetersizliklerle boğuştuğunu ifade eden Dalkan, şunları kaydetti:
“Acil servislerdeki yatak sayısı, tıbbi ekipman ve personel eksikliği, hastaların zamanında ve uygun bakım alamamasına yol açmakta, sağlık çalışanlarını çok zor durumda bırakmaktadır. Bu durum, acil müdahale gerektiren hastaların yaşamlarını riske atarken, aynı zamanda sağlık personelinin de aşırı çalışmasına ve tükenmesine neden olmaktadır.”
Acil servislerdeki yetersizlikler ve bütçe eksikliklerinin, halkın kamusal sağlığa olan güvenini zedelediğini belirten Ceyhun Dalkan, “Sağlıkta kapasite planlaması ve yeterli bütçe ayrılması, bu tür krizlerin önüne geçmek ve halkın sağlık sistemine olan güvenini yeniden inşa etmek için kaçınılmazdır” dedi.
Nüfusu bilinen Kuzey Kıbrıs’ta, mevcut ve gelecekteki sağlık ihtiyaçlarını analiz eden ve bu ihtiyaçlara uygun kaynak tahsisini sağlayan bir kapasite planı geliştirilmesi gerektiğini kaydeden Dalkan, acil servislerdeki yatak sayısı, tıbbi ekipman ve personel ihtiyacının acil olarak karşılanması, organizasyon sorununun çözülmesi ve poliklinik hizmetleri kapasitesinin artırılması gerektiğini ifade etti.
-“Sağlığa ayrılan bütçe artırılmalı”
“Sağlığa ayrılan bütçe artırılmalı, bu kaynakların etkin kullanımı sağlanarak uzun vadeli sürdürülebilirlik hedeflenmelidir. Özellikle ilaç eksikliklerinin, bütçe ve planlama sorunlarından olduğu açıktır” diyen Dalkan, sağlık çalışanlarının, eğitim ve destek programları ile güçlendirilmesi ve motivasyonunun artırılmasıyla, hizmet kalitesi ve hasta memnuniyetinin yükseleceğine dikkat çekti. Dalkan, sağlık çalışanları arasındaki çalışma koşulları, maaş, emeklilik gibi ciddi farklılıkların da ivedi olarak giderilmesi gerektiğini belirtti.
“Nüfusun bilinmemesi, sağlıkta kapasite planlamasının olmaması ve bütçeden ayrılan payın yetersizliği, çalışanlar arasındaki özlük haklardaki ciddi uçurumlar, sağlıkta ciddi sorunlara yol açmakta ve halkın sağlığını riske atmaktadır” diyen KTTB Genel Sekreteri Dalkan, şunları kaydetti:
“Planlanmış sağlık politikaları sık değişen iktidarlara bağlı kalmadan devlet politikası halini almalı ve insan kaynaklarımıza uygun yeni ve yerli bir sağlık sistemi için kısa, orta ve uzun vadeli devlet sağlık politikaları oluşturulmalıdır.
Acil ve etkili önlemler alınmadığı takdirde, sağlık sistemindeki bu aksaklıklar halkın yaşam kalitesini düşürmeye devam edecek, sağlık krizleri derinleşecektir. Sağlık Bakanlığı, halkının sağlığını korumak ve sağlık sistemine olan güveni ve memnuniyeti yeniden inşa etmek, çalışan memnuniyetini artırmak için paydaşlarla birlikte hareket ederek, derhal harekete geçmelidir.”