Önceki yıllara göre 2023'te iÅŸlem sayısının yıllık büyüme oranı ise yüzde 23 oldu ve 2023 Türkiye’sinde 6 milyar adete yakın e-ticaret iÅŸlemi gerçekleÅŸti. Buradan da ortalama sepet büyüklüğü 2023 yılında yüzde 108 büyüdü ve bir önceki yıla göre 255 TL artarak 492 TL’ye yükseldi. iyzico, Dogma Alares ve Elektronik Ticaret Ä°ÅŸletmecileri DerneÄŸi (ETÄ°D) iÅŸ birliÄŸiyle hazırlanan ‘2023 Türkiye E-Ticaret Ekosistemi Raporu’nun sonuçları açıklandı. Rapora göre Türkiye'deki e-ticaret büyümesi 2020 yılından bu yana düzenli olarak artıyor.
Pandemi sonrası, 2021 yılına geçerken yüzde 69 olan Türkiye e-ticaret satış hacminin büyüme oranı bir sonraki yıl yüzde 110 olarak gerçekleÅŸti. 2023 yılında ise yüzde 132 büyüyen e-ticaret sektörünün satış hacmi 1.855 milyar TL'ye ulaÅŸtı. 2020-2021 ve 2021-2022 arasında e-ticaret iÅŸlem sayısı sırasıyla yüzde 45 ve yüzde 43 büyürken 2023'te iÅŸlem sayısının yıllık büyüme oranı yüzde 23 oldu ve 6 milyar adete yakın e-ticaret iÅŸlemi gerçekleÅŸti. Türkiye’nin e-ticaret hacmi ABD doları bazında deÄŸerlendirildiÄŸinde ise 2022-2023 yıllarında yüzde 64 büyüyen e-ticaret pazarı, 2023 yılı sonunda eriÅŸtiÄŸi 78 milyar dolarlık büyüklük ile paydaÅŸlar için geleceÄŸe dair umut verici bir tablo ortaya koymaya devam ediyor. Yaklaşık 1.9 milyar TL’lik hacim deÄŸeri ile Türkiye’deki e-ticaret faaliyetleri, 2023 yılında Gayrisafi Yurt İçi Hasılanın (GSYÄ°H) yüzde 6.8’ine karşılık geldi. Türkiye’deki perakende e-ticaret hacmi ise, toplam perakende hacminden aldığı yüzde 18,3’lük pay ile dijital dönüşümün perakende sektöründe etkili olduÄŸuna iÅŸaret etti. Bir yandan e-ticaretin GSYÄ°H’den aldığı payda devam eden artış trendi, öte yandan Türkiye’nin diÄŸer ülkelerle kıyaslanmasında ortaya çıkan tablo, Türkiye’de e-ticaret sektörünün ciddi büyüme potansiyelini sürdürdüğünü gösterdi.
Raporda öne çıkan başlıklar şu şekilde sıralanıyor:
-Ortalama sepet büyüklüğü 2023 yılında yüzde 108 büyüdü ve 255 TL artarak 492 TL’ye yükseldi. Ortalama sepet tutarının aylara göre deÄŸiÅŸimi incelendiÄŸinde çeÅŸitli kampanyaların bulunduÄŸu kasım ayı ortalama 795 TL ile ilk sırada yer aldı. 2022’de ilk sırada yer alan aralık ayı ise 2023’te kasım ayının ardından ikinci sıraya geriledi.
2023’te öne çıkan özel alışveriÅŸ günlerine bakıldığında ‘Black Friday’ haftası 2022’de olduÄŸu gibi 2023 yılında da online alışveriÅŸlerde yılın en aktif haftası oldu. ‘Black Friday’ ve ‘Okula dönüş’ haftası dışındaki zaman dilimlerinde iÅŸlem hacmi, sayısı ve ortalama sepet tutarının genel ortalamaya oranlamasında azalma görüldü. Ortalama sepet tutarındaki en yüksek harcama 941 TL ile ‘Black Friday’ haftasında yapıldı. Bu dönemi ortalama 850 TL sepet tutarı ile ‘Single’s Day’ izledi. Kitap ve kırtasiye ürünlerinin düşük maliyetleri nedeniyle, okula dönüş haftası diÄŸer özel günler arasında ortalama 566 TL sepet tutarı ile en düşük harcama yapılan dönem olarak kaldı.
-Türkiye’deki 18-65 yaÅŸ aralığında yer alan müşterilerin demografik profili incelendiÄŸinde, toplam e-ticaret hacminin yüzde 42’sini 26-35 yaÅŸ grubu oluÅŸturdu. E-alışveriÅŸ alışkanlığı ise 35 yaşın üstünde yaÅŸ artıkça azaldı ve 56-65 grubunda yüzde 2’ye kadar düştü.
-2023 yılında küresel e-ticaret ödemelerinin yüzde 63’ü kripto paralar, ön ödemeli kartlar ve BNPL gibi ödeme yöntemlerini içeren alternatif ödeme yöntemleri aracılığıyla gerçekleÅŸti. Geleneksel ödeme yöntemlerinin kullanım oranı küresel ortalamanın neredeyse iki katı olan Türkiye, dijital finans ve ödeme sistemleri alanlarında hızlı geliÅŸmeler göstererek potansiyelini deÄŸerlendirmeye bu yıl da devam etti.
-iyzico ile Öde yöntemi kullanan satıcılar üzerinden geçen e-ticaret işlemleri incelendiğinde kredi kartı ile yapılan ödemelerin işlem sayılarında yüzde 50, satış hacminde ise yüzde 65 pay aldığı görülüyor. Bir önceki yıla kıyasla satış hacminde 12 puan artış gösteren kredi kartı ödemeleri bu payı havale, EFT ve diğer ödeme yöntemlerinde yaşanan düşüşten aldı. Kredi kartlarından sonra ikinci sırada yer alan banka kartı ile yapılan ödemeler hem işlem sayısı hem de işlem hacmi olarak yüzde 1 civarında pay kaybetti.
-Bu yılın raporunda iyzico ile Öde yönteminin satış hacmindeki payının işlem sayısındaki payından yüzde 50 daha fazla olması iyzico ile Öde yöntemini tercih eden tüketicilerin diğer ödeme yöntemlerini tercih edenlere kıyasla işlem başına daha yüksek meblağ içeren e-ticaret aktivitelerinde bulunduğuna işaret etti.
-Rapora göre ilk 5 sırada yer alan sektörler toplam iÅŸlem hacminin yüzde 58,6’sı ve toplam iÅŸlem sayısının yüzde 50,2’sini oluÅŸturdu. Moda ve aksesuar sektörü birinciliÄŸini korumasına raÄŸmen hem pazar hem iÅŸlem payında 7’ÅŸer puan kaybetti. Ä°kinci sıradaki elektronik ve teknoloji sektörü pazar payını 2 puan iÅŸlem payını ise 0,6 puan artırdı. Kozmetik ve kiÅŸisel bakım sektöründe ise pazar payı görece stabil kalmasına raÄŸmen, iÅŸlem payı 12 puana yakın önemli bir düşüş gösterdi.
-Satıcı aktiviteleri coÄŸrafi bölge bazında incelendiÄŸinde, satıcıların yüzde 62,8’ine sahip Marmara Bölgesi’nin satıcı sayısı açısından ilk sırayı aldığı gözlemlendi. Marmara’yı sırasıyla yüzde 12,6 ile İç Anadolu, yüzde 11,4 ile Ege Bölgesi izledi. Son sırayı ise yüzde 1,2 ile DoÄŸu Anadolu Bölgesi aldı. Ä°stanbul, satıcıların yarısından fazlasını bünyesinde bulundurarak, satıcıların ÅŸehirlere göre dağılımında açık ara farkla ilk sırada yer aldı. Aynı zamanda Ä°stanbul’daki satıcılar ülkemizdeki toplam e-ticaret hacminin yüzde 90’ını, toplam e-ticaret iÅŸlem sayısının ise yüzde 77’sini gerçekleÅŸtirerek Ä°stanbul’un bu açılardan da açık ara farkla liderliÄŸini korumasına yol açtı.
-E-ticaret iÅŸlem sayısının saat dilimlerine göre dağılımı deÄŸerlendirildiÄŸinde 2022’de olduÄŸu gibi 2023’te de iÅŸlem sayılarının öğlen ve akÅŸam saatlerinde homojen dağıldığı gözlemlendi. Buna karşın müşterilerin gece ve sabah erken saatlerde daha az iÅŸlem yaptığı görüldü. 15.00-18.00 arası zirve noktasına ulaÅŸan iÅŸlem yoÄŸunluÄŸu; saat 18.00’dan sonra azalmaya baÅŸladı, 03.00-06.00 arasında dip noktasına ulaÅŸtı ve 06.00 sonrasında artışa geçti. 12.00’dan 00.00’a kadar olan saat diliminde iÅŸlemlerin yüzde 70’inden fazlasının gerçekleÅŸmiÅŸ olması dikkat çekti.
"DÃœNYADA E-TÄ°CARET BÃœYÃœME HIZI DEVAM EDÄ°YOR"
iyzico olarak 2021 yılından bu yana hazırlanan ‘2023 Türkiye E-Ticaret Ekosistemi Raporu’nu yayınladıkları için çok heyecanlandıran bir rapor olduÄŸunu söyleyen iyzico Satış ve Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Åžebnem DaÄŸ Güven, “Çünkü dünyaya baktığımızda e-ticaretin hızlıca büyümeye devam ettiÄŸini görüyoruz. GeliÅŸmiÅŸ ülkelerde e-ticaretin gayri safi yurt içi hasıladan aldığı pay yüzde 15 seviyelerine gelmiÅŸ durumda. Türkiye’de bu büyüme hızla devam ediyor. GeçtiÄŸimiz seneye kıyasla yaklaşık 1.7 puanlık bir artışla e-ticaret, gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 6.8’ine ulaÅŸtı. Bu tabii ki bizi çok heyecanlandırıyor. Biz iyzico olarak finansal hizmetlerin demokratikleÅŸtirilmesi üzerine yola çıktık. E-ticarette ölçek bağımsız tüm kurumların dijitalleÅŸmesi, e-ticarete açılması ve bunda faaliyet göstermeleri ve büyümeleri üzerine çalışıyoruz. Bu rakamlar Türkiye’nin büyüme anlamında çok büyük bir potansiyele sahip olduÄŸunu gösteriyor ve bu hızlı büyüyeceÄŸini de ima ediyor. iyzico olarak bunun yansımasını kendi rakamlarımızda da görüyoruz. 2023 senesinde 120 milyonun üzerinde bir hacim ve 120 binin üzerinde üye iÅŸ yeri ile kapattık. Ä°ÅŸlem adetlerinde 215 milyon adetin üzerine ulaÅŸtık. Tüketiciler tarafında ise 6 milyon dijital cüzdana ulaÅŸmış durumdayız. Önümüzdeki senede bu performansın devam edeceÄŸine inanıyoruz” dedi.
“BÄ°LÄ°NÄ°RLÄ°K ARTTIKÇA KULLANIM DA ARTACAK DÄ°YE DÜŞÜNÃœYORUZ”
Yeni nesil alternatif ödeme yöntemleri dünyada çok yaygın olarak kullanıldığını belirten Güven, “Küresel e-ticarette iÅŸlemlerin yaklaşık yüzde 73’ü ÅŸimdi al sonra öde veya ön ödemeli kartlar, kripto ödemeler gibi alternatif ödeme çözümleri üzerinden geçiyor. Biz henüz bu seviyelerde deÄŸiliz. Türkiye olarak ödeme konusunda kredi kartı baskın bir ülkeyiz. 2023’e baktığımızda iyzico dijital cüzdan çözümümüzün aslında iÅŸlem adetlerinde yüzde 10, iÅŸlem hacminde ise yüzde 15’in üzerinde bir paya geldiÄŸini görüyoruz. Bu da aslında tüketicilerin farkındalığı ve bu tarz çözümleri tercih etmesi açısından bizim için heyecan verici. Önümüzdeki dönemlerde de artacağını düşünüyoruz. Çünkü genç bir nesil çoÄŸunlukta ve onlar bu tarz çözümlere daha çok adapte oluyor. Rakamlara detaylı baktığımızda dijital cüzdan ile yapılan ödemeler sepet büyüklüğünün kredi kartı il yapılan ödemelerden daha yüksek olduÄŸunu görüyoruz. Cüzdanlar üzerinden sunulan ödeme çeÅŸitliliÄŸi ve korumalı alışveriÅŸ güvenceleri gibi deÄŸerlerin yer ettiÄŸini de görüyoruz. Bilinirlik arttıkça kullanım da artacak diye düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.
“E-TÄ°CARETÄ°N TOPLAM PERAKENDEDEN ALDIÄžI PAY DA ARTIÅž GÖSTERDÄ°”
Dogma Alares Kurucu Ortağı Erdal Güner ise “Yeni teknolojiler e-ticaret tarafında iÅŸ yapış süreçlerini geliÅŸtiriyor ve gelenesel yöntemleri büyük ölçüde yeniliyor. Bu yönüyle ilgili teknolojiler, küresel ticarette dengeleri deÄŸiÅŸtiren en büyük unsurların başında geliyor.E-ticaret satış hacmi ve iÅŸlem sayısındaki artışların yanı sıra, 2022-2023 arasında Türkiye’de e-ticaretin GSYÄ°H’den aldığı pay ile perakende e-ticaretin toplam perakendeden aldığı pay da artış gösterdi. Türkiye’nin diÄŸer ülkelerle karşılaÅŸtırılması da ilgili payların Türkiye’de henüz doygunluÄŸa ulaÅŸmadığına ve e-ticaret açısından önde gelen ülkeleri yakalamak için geliÅŸim potansiyeli olduÄŸuna iÅŸaret ediyor. Hem genel baÄŸlamda hem de perakende özelinde e-ticaretin Türkiye ekonomisindeki konumunu gösteren bu geliÅŸmeler, Türkiye’nin e-ticaret potansiyelinin önde gelen göstergeleri arasında kabul edilebilir. Pazarın daha da büyümesi için e-ihracatın önünün açılması ve kullanıcı firmaların sayısının artması oldukça önem taşıyor. Hedef pazarlarda ürünleri test etmek, müşteri deneyiminden faydalanarak yeni ürünler geliÅŸtirmek ve mevcut ürünlerde inovatif yaklaşımlar geliÅŸtirmek sektörün büyümesini kolaylaÅŸtıracak etmenler olarak ele alınmalı. Düzenli olarak hazırladığımız Türkiye E-Ticaret Ekosistemi Raporu yerel ve küresel ölçekte istatistikler ve eÄŸilimlerin ışığında, Türkiye’deki e-ticaret faaliyetinin bugünü ve yarınını anlamak adına önemli bir kaynak olmaya devam edecek” dedi.
“TÃœRKÄ°YE’DEKÄ° E-TÄ°CARET HACMÄ° ABD DOLARI BAZINDA ETKÄ°LEYÄ°CÄ° BÄ°R BÃœYÃœME PERFORMANSI GÖSTERÄ°YOR”
Elektronik Ticaret Ä°ÅŸletmecileri DerneÄŸi (ETÄ°D) BaÅŸkan Yardımcısı Emre Ekmekçi de “Türkiye’deki e-ticaret hacmi ABD doları bazında deÄŸerlendirildiÄŸinde etkileyici bir büyüme performansı gösteriyor. Özellikle 2022-2023 arasındaki büyüme rakamlarını paydaÅŸlar için geleceÄŸe dair umut verici bir tablo olarak kabul edebiliriz. Türkiye'deki e-ticaret payını genel ihracat içindeki payına kıyasla daha da arttırmamız gerekiyor. E-ticaretin GSYÄ°H’den aldığı pay, artış trendi gösterse de diÄŸer ülkelerle kıyaslandığında, Türkiye’de e-ticaret açısından hala bir potansiyel bulunduÄŸunu söyleyebiliriz. BaÅŸta ülkemize gelen yabancı turistler olmak üzere yabancı müşterilere nasıl daha fazla ürün satabileceÄŸimize ve pazarları nasıl çeÅŸitlendireceÄŸimize odaklanabiliriz. Bununla birlikte ülkemizde genç nüfusun fazla olması ve bu demografik grubun teknolojiyi benimseme hızlarının yüksek olması sektörün büyümesi açından bir avantaj. Yapay zeka (AI) destekli teknolojilerin e-ticaret üzerindeki etkileri daha belirgin hale geldi. Ãœretken yapay zekanın sunduÄŸu yenilikler sayesinde e-ticaretin katlanarak büyüyeceÄŸini söyleyebiliriz. ÖrneÄŸin, üretken yapay zeka teknolojisiyle çalışan sanal deneme teknolojisi çevrimiçi alışveriÅŸ deneyimini büyük ölçüde iyileÅŸtiriyor ve e-ticaret alanında ciddi avantajlar saÄŸlayacak. Dolayısıyla e-ticaret alanında faaliyet göstermek isteyen tüm iÅŸyerlerinin bu alanlara da odaklanması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
DHA
Kaynak: SACITASLAN.COM
