Sadece yerel düzeyde değil küresel tedarik zincirleri, ekonomik istikrar ve teknolojik inovasyon açısından da hissedilebilecek bu depremin olası etkilerini göz ardı etmemekte fayda var.
Tayvan’ın sandığımızdan daha fazlası olduğunu hatırlarken olası senaryoları da ele alalım. Umarız ki can kaybının çok az olacağı ve dünya ekonomisini derinden etkilenmeyeceği şekilde sonuçlanır.
Tayvan’ın, yarı iletken pazarında en büyük oyuncu olduğu düşünülünce tedarik zincirinde ciddi aksamalar olabilir.
Tayvan'ın yarı iletken üretimindeki liderliği, onu küresel teknoloji pazarı için vazgeçilmez kılıyor. Tayvan merkezli TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company), dünya çapında yarı iletken üretiminin büyük bir kısmını gerçekleştiren önde gelen bir şirket. Kullandığınız iPhone'ların işlemcileri dahil...
TSMC; akıllı telefonlar, bilgisayarlar ve otomobil elektroniği gibi çok çeşitli ürünler için kritik öneme sahip mikroçiplerin en büyük üreticisi. Bu şirket, dünya çapındaki yarı iletken pazarının yaklaşık %54'ünü elinde bulunduruyor ve bu da onu bu alandaki en büyük tek oyuncu yapıyor.
Tayvan’daki depremin ulaşım altyapısını vurması, insanlardaki panik hâli ve diğer pek çok sebeple deprem sonucu oluşabilecek fiziksel hasarlar, üretimde önemli gecikmelere yol açabilir. Bu da akıllı telefonlardan otomobillere kadar geniş bir yelpazede ürünlerin küresel tedarik zincirinde aksamalara sebep olabilir.
TSMC gibi şirketlerin üretim kapasitesinde meydana gelebilecek herhangi bir kesinti, küresel elektronik pazarlarında büyük sıkıntılara yol açabilir. Örneğin, 2020 ve 2021 yıllarında yaşanan küresel çip kıtlığı, otomobil üretiminden tüketici elektroniğine kadar birçok sektörü olumsuz etkilemişti.
Ekonomik dalgalanmalar ile karşılaşabiliriz.
Ülke ekonomisinin yaklaşık yüzde 70’i; teknoloji ürünler, bilgisayarlar, tüketici elektroniği ve özellikle yarı iletkenler gibi malların ihracatından elde edilen gelirlere dayanıyor. 2023’teki toplam ihracat değerinin 800 milyar dolardan fazla olması da Tayvan’ı dünya genelinde en büyük 20 ihracatçıdan biri yapıyor.
Tayvanlı şirketlerin; Apple, Dell, Acer, HP ve diğer büyük önde gelen tüketici elektronik markaları ile uzun vadeli ilişkileri de tedirginlik sebebi. Sadece şirketler için değil tüketiciler için de hayati öneme sahip. Çünkü yarı iletken üretimindeki aksamalar global ölçekte elektronik ürünlerin tedarikinde gecikmelere yol açabileceği gibi üretici maliyetlerinin artması gibi farklı sebeplerle fiyat artışları görmemize de neden olabilir.
Yapay zekâ ve 5G gibi birçok teknolojik ilerlemede de aksaklıklar meydana gelebilir.
Tayvan, Amerikan IC tasarım şirketine yarı iletken üretimi sağlayarak tedarik zinciri oluşturuyor. Bu da yapay zekâ, 5G gibi yüksek performanslı bilgi işlem teknolojisinde etkisi var demek.
Sadece elektronik değil tekstil alanında da Tayvan’ın rolü büyük. Beşinci büyük ihracatçı konumunda olan Tayvan’da Adidas, Nike gibi birçok markanın üretimi yapılıyor. Artık bir Adidas ayakkabı bize kaça mal olur bilemeyiz.
Fiyat artışları ve dalgalanmaların yanı sıra deprem sadece teknolojide değil daha geniş çaplı bir etkiye de neden olabilir. Ülkenin dünya ekonomisindeki yerini düşününce de büyüme oranları etkilenebilir, geniş çaplı finansal piyasalarda istikrarsızlık meydana gelebilir.
Daha spesifik bakarsak Tayvan’daki deprem iPhone kullanıcılarını da üzebilir.
Apple’ın işlemcilerinden kasalarına kadar her şeyini üreten ülkelerden biri de yüzde 23’lük payla ikinci sıradaki Tayvan. Çekirdek işlemciler, Wi-Fi çipler, 5G modemler, birinci sınıf kamera lensleri dahil olmak üzere en değerli bileşenler Tayvanlı şirketler tarafından üretiliyor.
iPhone’un toplam malzeme faturasının yaklaşık 200 dolarını yani yüzde 36’sını oluşturan Tayvanlı şirketlerin çiplerindeki herhangi bir kesinti, bu arza bağımlı elektronik cihaz üreticilerinin yaklaşık 500 milyar dolarlık kaybına neden olabilir. Bunun da ne demek olduğunu hepimiz biliyoruz değil mi?
Hayatımızın içindeki elektronik markalarının baskılı devre kartlarından çiplerine, lenslerinden montajına kadar eksiksiz bir tedarik zincirinde bulunan Tayvan, umarız ki bu depremden en az hasarla kurtulur.
Kaynaklar: Financial Times, CSISGöz atabileceğiniz diğer içeriklerimiz:
Kaynak: WEBTEKNO.COM
