Motorsporlarının zirvesi olarak adlandırılan Formula 1’in bu şekilde adlandırılmasının aslında pek çok nedeni var ancak uzaktan bakıldığında pek çok önemli detay atlanmış oluyor. Sadece direksiyonunu anlamak bile ciddi çalışma isteyen bu otomobilleri bir de yapması var ki, normalde aklımıza bile gelmeyecek detaylar üzerinde önemli paralar harcanarak uzun mesailer harcanmasını gerektiriyor.
Formula 1 her şeyden çok boşlukların sporudur. Yarış öncesinde araçlar garajda dururken, hava kanallarından içeri dev fön makinesine benzeyen makinelerle sıcak hava verilir ki motor ısınsın. Zira aracın içinde motor hareket edemeyecek kadar sıkışık durumdadır, motor ısıtıldığında pistonlara hareket alanı açılmış olur. Bu kadar kompakt üretilen araçların hepsinde aynı sürücü koltuğunun olmaması normal.
Neredeyse yerde yatarak araç sürüyorlar.
Formula 1 yarışlarında sık sık gördüğümüz üzere pilotlar aracın içerisine yerleştiklerinde başları, aracın dışındaki bir kişinin beline kadar bile uzanmaz. Yuki Tsunoda’yı saymazsak bu pilotların hiçbiri kısa değil. Pilotların boy ortalaması 1.77 metre. Yere ne kadar yakın olduklarını buradan görebiliyoruz.
Pilotların yarış boyu G kuvvetine aşırı maruz kalmalarından dolayı, aracın içinde sağa sola savrulmamaları çok büyük önem taşıyor. Ayrıca takımlar için aerodinamik dengeler çok önemli. Bu yüzden de özel yapım koltuklar, pilotların özel bir pozisyonda aracın içerisine girebilmelerine olanak sağlıyor.
Bu çalışmaların temelinde ise Formula 1 araçlarının yere basma kuvvetini de hava sürtünmesini de engellemek yatıyor. Araç üzerinde yere basma kuvveti arttıkça otomobilin yol tutuşu artsa da tur zamanları yavaşlıyor ve lastik aşınması artıyor. Yüksek hızlarda da rüzgar direnci arttıkça araçların ısınma ve hız kaybı gibi sorunları ortaya çıkıyor.
Bu koltuklar da öyle sıradan değil.
Her yıl sezona fit şekilde başlayan pilotlar, sezon boyunca aynı kiloyu ve vücut yapısını korumaya çalışıyorlar. Kağıt üzerinde bu iş çok basit gibi gözükse de ortalama bir yarışta pilotlar ağırlıklarından 3-4 kilo kaybediyor. Mesela geçen seneki Singapur GP’te yağmur yağmasaydı pilotların ortalamada 5 kilogram kaybedecekleri tahmin ediliyordu.
Peki neden pilotlar yapılarını korumaya çalışıyor da araçlardaki koltuklar her hafta pilotlara uygun hale getirilmiyor? Aslında getiriliyor ama düşünüldüğü kadar çok değil. Örneğin bu sene başında araçların çok fazla yunuslanma yaşamasından dolayı boyun ve omuz kaslarını geliştiren pilotlar için koltuklar yenilendi ancak ana kalıp üzerindeki modifikiasyonlar ile bu değişim sağlandı. Sıfırdan kalıp almak her zaman mümkün olmuyor, sıfırdan üretim yapmak bir süreç gerektiriyor. Sonuçta burada Formula 1 araçlarından bahsediyoruz, Fiat Egea’dan değil.
Peki ana kalıp nasıl üretiliyor?
Sene başında pilotların polimerlerle alınan kalıpları, sonrasında 3 boyutlu tasarım programları ile son hallerine getirilip üretime gönderiliyor. Karbonfiberden üretilen pilot koltukları, boş şasi içerisine yerleştiriliyor. Sonrasında da etrafına elektronik ıvır zıvırlar, kablolar vs. döşeniyor. Yani aracın içerisinde aslında adım atacak yer kalmıyor. Çok şişerseniz koltuğa sığmıyorsunuz, yeterince şişmezseniz bütün yarış boyu her virajda koltuktan dayak yiyorsunuz. Kaldı ki koltuğu değiştirdiğiniz zaman yerine göre şaside bile bazı değişiklikler yapmanız gerekebiliyor. Aşağıdaki videoda 2021 yılında Bottas’ın koltuğunun yapılış sürecine konuk oluyoruz.