Almanya Helmholtz Doku Mühendisliği Enstitüsü Direktörü Prof. Dr. Ali Ertürk, dünyada ses getiren biyoteknoloji çalışmalarını gerçekleştirdiği laboratuvarlarının kapısını gazetecilere açtı.
Dünyanın en önemli bilim dergilerine kapak olan araştırmalarıyla sadece Almanya'da değil, dünyada tanınan Ertürk, şu anda üzerinde çalıştığımız en önemli teknolojilerden biri 3 boyutlu biyo-yazıcıları kullanarak bu haritaları hücre hücre bir dokuya dönüştürmek. Bu haritaları çıkarabilen dünyadaki tek araştırma grubuyuz. O üç boyutlu yazıcılar da mühendislik anlamında geliştiğinde tahmin ediyorum ki insan organlarının büyük parçalarının tamamını, organları, ileride üretebileceğiz. Organ nakli de aynı şekilde tarihe karışabilir" dedi. Almanya'nın Münih eyaletindeki Ludwig Maximillian's Üniversitesi Helmholtz Doku Mühendisliği ve Rejeneratif Tıp Enstitüsü Direktörü, Genetik ve Nörobilim Uzmanı Prof. Dr. Ali Ertürk, tıp ve biyoteknoloji alanında çığır açan çalışmalarını yürüttüğü laboratuvarlarının kapılarını Demirören Haber Ajansı'na (DHA) açtı. Prof. Dr. Ertürk, ekibiyle geliştirdiği 'DISCO Transparency' adlı özel tekniği ile memeli bir hayvan olan deney faresinin tamamı ile kalp, göz, pankreas gibi bazı insan organ ve dokularını "şeffaflaştırıp", gerçeğiyle birebir aynı "dijital haritalandırmasını" yapmayı başardı.
Prof. Dr. Ertürk'ün bu başarısı son olarak Science dergisinin “2023'ün En İyi Bilim Fotoğrafları" kategorisinde de yer aldı. Prof. Dr. Ertürk'ün yöntemi ile biyolojik dokular “süper transparan" hale getiriliyor ve ardından ileri düzey üç boyutlu lazer mikroskopları sayesinde, hücresel düzeyde tüm detaylarıyla, dijital ortama aktarılıyor. Prof. Dr. Ertürk'ün bu buluşu sayesinde, tıp araştırmalarında insan deneylerinden önceki süreç olan preklinik aşamadaki “canlı hayvan deneyleri" tamamen ortadan kalkacak ve bilim insanları deneylerini gerçeğine birebir uygunlukla yapay zeka yardımıyla “dijital ortamda" gerçekleştirebilecek. Bu da on yıllar süren klinik öncesi araştırmaların süresini yüzde 90 düzeyinde kısaltıyor. Prof. Dr. Ertürk, bir farenin tüm vücut dijital haritalamasını yaparken taradıkları yüzlerce hayvandan elde ettikleri büyük verinin, şu an 65 milyon kitaba eş değer, 3 bin Wikipedia kapasitesinde ve dünyanın en gelişmiş yapay zeka platformu Chatp GP-4 ile benzer miktarda veri içerdiğini söyledi. Onun geliştirdiği bu teknik sayesinde biyopsiler artık üç boyutlu görüntülenebiliyor.
DÜNYADAKİ TEK ÇALIŞMAYA İMZA ATTI
Kanser, Alzheimer, nörodejeneratif hastalıklar ve diyabet gibi tedavisi henüz tam olarak mümkün olmayan hastalıkların mekanizmasının tam olarak anlaşılması, ilaç ve tedavi geliştirme, üç boyutlu organ üretimi gibi geleceğin tıbbında çığır açacak alanlar üzerinde yoğunlaşan Prof. Dr. Ertürk, şu anda doku ve organların dijital haritalandırılmasında bu kadar detaylı bilgiler sunan dünyadaki tek çalışmanın kendilerininki olduğunu söyleyerek, bu sayede çok yakında organ naklinin tarihe karışacağını söyledi. Ölü bir farenin vücudunu tamamen şeffaf hale getirerek hücrelerin birbiriyle nasıl iletişim içinde olduğuna dair anatomik sırları açığa çıkaran çalışmasıyla yola çıkan ve beynin bazı kısımları dahil, çeşitli insan organ ve dokularının da aynı yöntemle dijital haritasını çıkarmayı başaran Prof. Dr. Ertürk, son 50-100 yıldır preklinik ve klinik araştırmalarda hep hücrelerin parçalarına bakabilmek için gelişmiş mikroskoplara bel bağlandığını ama bunların da yıllar alan süreçler olduğunu söyleyerek, “Deneylerde hayvanları yetiştirmek, kullanmak, örneğin yeni bir ilaç AR-GE'si 15 sene sürebiliyor. Bunu aşabilmemiz için önümüzde tek çözüm var, o da yapay zeka. Çünkü yapay zeka ile artık yıllardan değil, milisaniyelerden bahsediyor olacağız" dedi.
ORGANLARIN HARİTASINI HÜCRESEL DÜZEYDE ÇIKARABİLİYORLAR
Kendi geliştirdikleri tekniğin, insan doku ve organları ile farelerin vücudu gibi herhangi bir biyolojik dokudan hücresel seviyede bilgi alınabilen dünyadaki tek dijital teknoloji olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Ertürk, şunları söyledi: “Yani bir memelinin vücuduna baktığımızda, sinir sisteminin nasıl birbirine bağlandığını, değişik organların sinir sistemini, kan damarları, lenf damarlarıyla nasıl bağlandıklarının detaylarını bilmek çok önemli. Bizim geliştirdiğimiz teknolojilerle artık bütün hayvan boyutunda, bir uçtan bir uca kadar hepsinin üç boyutlu görüntülerini detaylı olarak alabiliyoruz. Aynı şekilde insan organlarını da şeffaflaştırıp, hücre seviyesindeki detaylı haritalarını çıkardık. Kalp, böbrek, beyinin belli kısımları, pankreas, karaciğerde bunu başardık ve şimdi akciğerlerle çalışıyoruz. Onları da ekleyeceğiz. Hedefimiz bu haritaları, elde ettiğimiz bilgileri yapay zekaya sunarak, yapay zekanın insan vücudunun nasıl çalıştığını (tamamen) anlaması ve kafasında kurgulamasını sağlamak."
ORGAN NAKLİ TARİH OLACAK
Bu bilgiler sayesinde vücudumuzda hasarlı olan dokuların, fonksiyonunu kaybetmiş doku ya da organların da bir anlamda değiştirebilmenin mümkün olabileceğini kaydeden Prof. Dr. Ertürk, “Bir bakıma 'yedek parça' gibi. Bu geliştirdiğimiz haritalar bu anlamda da çok önemli. Zira şu anda üzerinde çalıştığımız en önemli teknolojilerden biri de 3 boyutlu biyo-yazıcıları kullanarak bu haritaları hücre hücre bir dokuya dönüştürmek. Bu haritaları çıkarabilen dünyadaki tek araştırma grubuyuz. Pankreas olsun, insülin üreten dokular olsun, kalbin belli parçaları olsun… Şu an tamamıyla kalbi basamayabiliriz çünkü henüz basacak teknolojiler yok maalesef. O üç boyutlu yazıcılar da mühendislik anlamında geliştiğinde tahmin ediyorum ki insan organlarının büyük parçalarının tamamını, organları, ileride üretebileceğiz. Organ nakli de aynı şekilde tarihe karışabilir. Ya da yaşlanma ile zamanla fonksiyonu düşen ama tamamıyla bitmemiş organların fonksiyonlarını değiştirebiliriz. Bir anlamda arabanızı servise vermek gibi" diye konuştu.
Kaynak: DHA Etiketler almanya Türk Bilim insanı organ nakli
