TC Sağlık Bakanlığı bebeklik ve erken çocukluk döneminde, ebeveynlerinin açıklamaları olmadan ekran aracılığıyla verilen bilginin öğrenilmesinin mümkün olmadığını belirtti.
Bakanlığın teknoloji bağımlılığı hakkında yaptığı yazılı açıklamada, her yıl 3-9 Eylül'ün “Halk SaÄŸlığı Haftası” olarak belirlendiÄŸi, hafta boyunca halk saÄŸlığı konularında toplumu bilgilendirmeye ve farkındalığını artırmaya yönelik çalışmalar yapıldığı hatırlatıldı.
Bu yıl Halk SaÄŸlığı Haftası'nın ana temasının “SaÄŸlığını Erteleme, Harekete Geç” olarak belirlendiÄŸi aktarılan açıklamada, ana tema kapsamında her gün ayrı ayrı konular çerçevesindeki etkinliklerle toplumun bilgilendirilmesi ve farkındalık oluÅŸturulması hedeflendiÄŸi kaydedildi.
Açıklamada, Halk SaÄŸlığı Haftası'nın dördüncü gününe tekabül eden 6 Eylül'ün konusunun ise “Ekranı DeÄŸil, Hayatı YaÅŸa” olarak belirlendiÄŸi bildirildi.
– “Ekran karşısında yalnız bırakılan çocukta geliÅŸimsel gerilik”
Bebeklik ve erken çocukluk dönemi olan 0-6 yaşın beyin gelişimi, dil ve konuşma gelişimi, sosyal beceri gelişimi, güvenli bağlanma ilişkisi gelişimi, sağlıklı iletişimsel ve sosyal davranışların gelişimi açısından çok önemli bir dönem olduğuna dikkat çekilen açıklamada, özellikle 3 yaştan küçük çocukların anne ve babayla karşılıklı sosyal etkileşimde bulunmasının çocuğun dil, bilişsel ve motor becerilerinin, sosyal ve duygusal gelişiminin desteklenmesi açısından oldukça gerekli olduğu kaydedildi.
Açıklamada, “Bu dönemde çocuÄŸun yaşına ve geliÅŸimine uygun olarak anne babaların çocuklarıyla sevgi ve baÄŸlılığı güçlendirecek oyunlar oynaması, onlara masal anlatması, kitap okuması, ÅŸarkı, ninni söylemesi çocuÄŸun zekasını, hayal gücünü, iletiÅŸimini ve yaratıcılığını geliÅŸtirir.” bilgisi verildi.
Bilimsel olarak 3 yaş altındaki çocukların teknolojiden ve internetten kendi başlarına bir şey öğrenmelerinin mümkün olmadığı kaydedilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“Bebeklik ve erken çocukluk döneminde, ebeveynlerinin açıklamaları olmadan ekran aracılığıyla verilen bilginin öğrenilmesi mümkün deÄŸildir. ÇocuÄŸun ekran karşısında yalnız başına bırakılması sonucunda çocukta geliÅŸimsel gerilikler ortaya çıktığı bilimsel olarak ispatlanmıştır.”
– “4-6 yaÅŸ arası dönemde teknoloji kullanımı ebeveyn eÅŸliÄŸinde olmalı”
Toplum temelli çalışmalarda, 0-6 yaş aralığına tekabül eden bebeklik ve erken çocukluk döneminde, uzun süre televizyondan, tabletten ve telefondan içerik seyretmenin çocukta dil, bilişsel, sosyal ve duygusal gelişim alanlarında gecikmelere yol açtığı görüldüğü bildirilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Bu geliÅŸimsel sorunlar da ileri çocukluk döneminde, zihinsel esneklik, empati ve dürtü kontrolü fonksiyonlarının olumsuz geliÅŸmesinde risk faktörleridir. Öte yandan 4-6 yaÅŸ arası dönemde teknoloji kullanımının mutlaka ebeveyn eÅŸliÄŸinde olması ve günde en fazla 20-30 dakika ile sınırlı olması gerekmektedir.”
Açıklamada, özellikle okul çağındaki çocukların ve gençlerin problemli bilişim teknolojileri kullanımının sosyal ilişkilerin olumsuz yönde etkilenmesine, aile bağlarının zayıflamasına, akademik başarının veya iş başarısının düşmesine neden olabildiği aktarıldı.
Bununla birlikte teknolojiye hızlı ve rahat erişim imkanının kumar bağımlılığının gelişme riskini de artırdığı belirtilerek, şöyle devam edildi:
“Öte yandan teknolojinin ve internetin eÄŸitim ve bilgi saÄŸlama amaçlarıyla kullanılmasının aşırı ve zararlı kullanımı azaltabileceÄŸi saptanmıştır. Anne babaların çocuklarıyla birlikte sosyal ortamlarda kaliteli vakit geçirmesi, çocukların ve gençlerin yetenek ve becerilerinin sportif ve sanatsal faaliyetlerle desteklenmesi onların çok yönlü geliÅŸimleri açısından faydalı olacaktır.”
Açıklamada, bunların yanı sıra anne babaların ve hatta toplumun tamamının bilişim teknolojilerini bilinçli, güvenli ve etkin kullanmasının sağlanması için 0-3 yaş arası çocukların kesinlikle ekranla tanıştırılmaması, 4-6 yaş arası çocuklarını teknolojiyle tanıştırmayı isteyen anne babaların, kendilerinin çocuklarına eşlik etmesi koşuluyla ve çocuğun yaşına ve gelişimine uygun bir içerikle ve günde en fazla 20-30 dakikayı geçmeyecek sürede çocuklarına teknolojiyi kullandırması tavsiyelerine yer verildi.
Açıklamada, SaÄŸlık Bakanlığının ebeveynlere yönelik hazırladığı “Teknoloji Bağımlılığı Ebeveyn Rehberi 2023” belgesine SaÄŸlığın GeliÅŸtirilmesi Genel Müdürlüğü web sitesindeki “Yayınlar” bölümünden “Kitapçıklar” seçilerek ulaşılabileceÄŸi de aktarıldı.
Türkiye'de bağımlılıklarla mücadele çalışmaları kapsamında “2019-2023 Davranışsal Bağımlılıklar ile Mücadele Ulusal Strateji Belgesi ve Eylem Planı”nın SaÄŸlık Bakanlığı koordinasyonunda, paydaÅŸ bakanlıklar, kurum ve kuruluÅŸlar iÅŸbirliÄŸinde yürütüldüğü belirtilen açıklamada, ÅŸunlar kaydedildi:
“Strateji Belgesi ve Eylem Planı'nın nihai amacı toplumu teknoloji, internet ve kumar alanlarında davranışsal bağımlılık geliÅŸmesinden korumaktır. Belirlenen nihai amaca ulaşılması için topluma yönelik çalışmalar yapılmıştır.”
Strateji Belgesi ve Eylem Planı çerçevesinde “Davranışsal Bağımlılıkla Mücadele Programı”nın uygulamaya koyulduÄŸu bildirilen açıklamada, ÅŸu ifadelere yer verildi:
“Program kapsamında SaÄŸlıklı Hayat Merkezlerinde yer alan Psikososyal Destek Biriminde görev yapan personel tarafından, biliÅŸim teknolojileri ve internetin bilinçli, güvenli ve etkin kullanımı konusunda topluma yönelik koruyucu ve önleyici farkındalık faaliyetleri gerçekleÅŸtirilmekte, aşırı ve zararlı kullanımına yönelik danışmanlık hizmeti sunulmaktadır. Danışmanlık hizmeti almak isteyen kiÅŸiler SaÄŸlıklı Hayat Merkezlerine baÅŸvurarak konu hakkında bilgi alabilir.”
