Ukrayna Devlet BaÅŸkanı Volodimir Zelenskiy, Rusya-Ukrayna Savaşı'nda müzakere sürecine iliÅŸkin, “Biz adil bir barış, kalıcı bir barış, sürdürülebilir bir barış istiyoruz.” dedi.
Zelenskiy, Ankara Esenboğa Havalimanı'nda, (dün Türkiye’den ayrılmadan önce) medya kuruluşlarının sorularını yanıtladı.
ABD'nin Rusya ile iliÅŸki kurmasının ABD'nin kendi kararı olduÄŸunu dile getiren Zelenskiy, “Onların (Rusya Devlet BaÅŸkanı Vladimir) Putin'i politik izolasyondan çıkardıklarını gözlemliyoruz ama bu onların kararı, görüşüyorlar.” dedi.
Zelenskiy, Ukrayna'nın savaşın bitmesi için yapılan müzakerelerde yer almamasını eleÅŸtirerek, “Savaşın bitmesine iliÅŸkin planlarımız bunlar dendiÄŸinde, bu bizde sorular yaratıyor. Biz neredeyiz? Bu müzakere masasının neresindeyiz? Bu savaÅŸ Ukrayna'nın içinde gerçekleÅŸiyor. Putin, Ukraynalıları öldürüyor, ABD'lileri deÄŸil. Avrupalılar da deÄŸil, Ukraynalılar ölüyor.” diye konuÅŸtu.
Ukrayna olmadan müzakere yapılamayacağının altını çizen Zelenskiy, “Siz istediÄŸinizi görüşebilirsiniz ancak biz olmaksızın bizim hakkımızda görüşürseniz bunu kabul etmeyeceÄŸiz diye net bir ÅŸekilde ifade ediyoruz.” ifadesini kullandı.
Zelenskiy, ABD'nin Ukrayna'nın yanında olduÄŸunu düşündüğünü paylaÅŸarak, “Sayın (ABD BaÅŸkanı Donald) Trump'ın da daha çok yanımızda olmasını isterim. ABD'den hem Cumhuriyetçiler hem Demokratların birçoÄŸu iki partili sistemde bizi destekliyorlar. Elbette bu desteÄŸi kaybetmek istemiyorum.” dedi.
“Biz herhangi bir kıta için ham madde merkezi olmak istemiyoruz”
Trump'ın savaşı bitireceğine ilişkin vaadinin gerçekleşmesini istediklerini dile getiren Zelenskiy, süreci gözlemleyeceklerini söyledi.
Zelenskiy, Ukrayna'nın iÅŸgal altındaki bölgelerinin kurtarılması ve doÄŸal kaynak yataklarının korunması durumunda yatırımlara açık olacaklarını vurgulayarak, “Biz herhangi bir kıta için ham madde merkezi olmak istemiyoruz. Burada dost, partner olmak bir etken olmayacak. Bizim anayasamızda yazıyor. Ben CumhurbaÅŸkanı olarak anayasayı ihlal etmek istemiyorum. Ben topraklarımı, çıkarlarımızı koruyacağım.” ifadelerini kullandı.
Erdoğan'a teşekkür: Görüşmelerimiz her zaman somut konular hakkındaydı
TC CumhurbaÅŸkanı Recep Tayyip ErdoÄŸan ve eÅŸi Emine ErdoÄŸan'a teÅŸekkür eden Zelenskiy, “CumhurbaÅŸkanı ile görüşmelerimiz her zaman somut konular hakkındaydı. Bugün yine çok somut bir müzakere gerçekleÅŸtirdik. Elbette bütün detaylarını açamayız ama benim hoÅŸuma gitti diyebilirim.” dedi.
Zelenskiy, her ne olursa olsun uluslararası hukuk, egemenlik ve toprak bütünlüğünün her zaman desteklenmesi gerektiÄŸine iÅŸaret ederek, “Söz konusu, on binlerce, yüz binlerce insanın hayatını kaybetmesi, yetimlerin olması, evlerin yıkılmasıdır. Bu nedenle bu vesileyle aslında evinizde ülkenizde Ukraynalı yetim çocukların ağırlanmasından dolayı teÅŸekkür etmek isterim.” diye konuÅŸtu.
“Adil, kalıcı ve sürdürülebilir bir barış istiyoruz”
Devlet Başkanı Zelenskiy, en yakın zamanda savaşın bitmesini istediklerini belirterek, şunları söyledi:
“Biz adil bir barış, kalıcı bir barış, sürdürülebilir bir barış istiyoruz. Ölümün tekrar ülkemize gelmesini istemiyoruz. Yeni Suriye olmasını istemiyoruz. Bütün bunları istemiyoruz. Bütün bunları istemememiz oldukça adil bir duruÅŸ. Bütün katiller cezalandırılmalıdır. Bütün bu noktalarda en önemli ÅŸeylerden biri bize gerçekten de güvenlik garantileri verebilecek insanlarla ilerlemeliyiz, ülkelerle ilerlemeliyiz. EÄŸer bu savaşın bitmesi deÄŸil, ateÅŸkesin yaÅŸanmasıysa, bu da elbette savaşın sıcak evresinin tamamlanmasına iliÅŸkin önemli bir adım.”
“Avrupa BirliÄŸi gibi büyük bir pazara katılmalıyız”
Zelenskiy, ABD BaÅŸkanı Donald Trump'la da savaşın sona erdirilmesi konusunda konuÅŸtuklarını söyleyerek, “Her zaman göz önünde bulundurmak gerekir ki Putin kandırabilir. Minsk AnlaÅŸmaları sonrasında biz de Fransa'da onunla anlaÅŸmıştık. AteÅŸkes olacaktı. Oysa o bunu bozdu ve yine savaşı baÅŸlattı.” dedi.
Yeniden bir savaşın baÅŸlamaması için Ukrayna'nın NATO üyeliÄŸine deÄŸinen Zelenskiy, “CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan da bunu biliyor ve kendisi de Ukrayna'nın gelecekteki NATO üyeliÄŸini desteklediÄŸini ifade etti. O bunun önemini anlıyor ve Avrupa'daki birçok kiÅŸi de bunu anlıyor. Avrupa liderlerinin yüzde 99'u bizim NATO üyeliÄŸimizi destekliyor. Slovakya, Macaristan, Almanya ve ABD henüz desteklemiyor. Ancak herkesin fikrini etkileyen ABD etkeni var, bunu biliyoruz.” diye konuÅŸtu.
Zelenskiy, “EÄŸer NATO olmayacaksa hangi garantilerden söz edeceÄŸiz?” diyerek, ülkesinin güçlü bir orduya sahip olduÄŸunu ancak ordunun desteklenebilmesi için sürekli silah ve paraya ihtiyaç olduÄŸunu vurguladı.
Ayrıca ekonomik güvenlik garantilerine de ihtiyaç duyduklarını belirten Zelenskiy, “Bunun için Avrupa BirliÄŸi gibi büyük bir pazara katılmalıyız.” diye konuÅŸtu.
Zelenskiy, herkesin Putin'in bir daha savaşa dönmeyeceğinden eminse Ukrayna'ya asker konuşlandırmasıyla ilgili şunları söyledi:
“EÄŸer herkes Putin'in bir daha savaÅŸa dönmeyeceÄŸinden eminse o zaman neden Ukrayna'ya kuvvetlerin yerleÅŸtirilmesinden çekiniyoruz? Sonuç olarak biz bunun tekrarlanmaması senaryosundan yola çıkıyoruz. Güvenlik garantilerinin bu boyutunu da Sayın CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan'la bugün görüştük.”
“Bu savaşı bitirmek için her ÅŸeyi yapacağız”
Zelenskiy, Ukrayna'nın birtakım beklentileri olduğunu belirterek, şöyle devam etti:
“Tam da bu nedenle müzakere masasında Putin eÄŸer savaÅŸa dönmek isterse onu durduracak insanlar olmalı. Ve bize gerçek, sadece sözler deÄŸil, somut güvenlik garantileri verebilecekler olmalı. Böyle bir diyaloÄŸa biz hazırız. Diplomasinin ne olduÄŸunu biliyoruz. Elbette Putin'le konuÅŸmaktan pek hoÅŸlanmam. Biz düşmanız ve düşmanlığımız devam ediyor. Ancak biz bu savaşı bitirmek için her ÅŸeyi yapacağız. Her ÅŸey partnerler arasında açık bir iletiÅŸimle olmalı. Biz satranç oynayamayız. Çünkü her bir adımınız bu satrançta bazen onlarca, bazen yüzlerce, bazen binlerce insanın ölümüne neden oluyor.”
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, ABD'nin Rusya'yla ikili ilişkisine yönelik şunları söyledi:
“Ben bunu beÄŸensem de beÄŸenmesem de bu onların ikili iÅŸbirliÄŸi ve ABD'nin kendi kararı. Yoksa elbette onların politik izolasyondan Putin'i çıkardıklarını gözlemliyoruz ama bu onların kararı, görüşüyorlar. Ancak ne zaman ‘Bizim savaşın bitmesine iliÅŸkin planlarımız bunlar' denildiÄŸinde bu bizde sorular yaratıyor. Biz neredeyiz? Bu müzakere masasının neresindeyiz? Bu savaÅŸ Ukrayna'nın içinde gerçekleÅŸiyor. Putin Ukraynalıları öldürüyor, Amerikalıları deÄŸil, Avrupalıları da deÄŸil. Yine de baÅŸka kimse ölmesin. Ancak bizim acımız çok büyük ve bu nedenle bizsiz müzakere edilemez. Siz istediÄŸinizi görüşebilirsiniz ancak bizim hakkımızda biz olmaksızın görüşürseniz biz bunu kabul etmeyeceÄŸiz diye net bir ÅŸekilde ifade ediyoruz. Bunun oldukça adil olduÄŸuna inanıyorum.”
Zelenskiy, savaşı sona erdirmek için yapılacak müzakerelerde hem Ukrayna hem de Rusya'nın masada olması gerektiğine işaret ederek, masada sadece Avrupa Birliği değil, Avrupa kıtasının da temsil edilmesi gerektiğini söyledi.
Müzakere masasında Avrupa'nın temsiline iliÅŸkin Fransa CumhurbaÅŸkanı Emmanuel Macron'la görüştüğünü belirten Zelenskiy, “Kendisi Avrupa BirliÄŸi liderleriyle görüşmüştü Fransa'da. Biliyorum birkaç görüşme daha olacak. Bugün yine CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan ile görüştüm ve haberimiz olmayan görüşmeleri dikkate almıyoruz.” dedi.
“Bizi çağırmadılar”
Zelenskiy, Suudi Arabistan'ın baÅŸkenti Riyad'daki ABD-Rusya görüşmesine iliÅŸkin, “Görüşmenin tarihi benim oraya ziyaretimle denk gelmiÅŸti. Ben istemiyorum, bu bir oyun gibi görünsün. Bu bir oyun deÄŸil. Ukrayna için güveni kaybetmek istemiyoruz. Çünkü çok fazla tesadüf var. Bizi çağırmadılar.” diye konuÅŸtu.
Temiz, ÅŸeffaf ve adil bir görüşme istediÄŸini söyleyen Zelenskiy, “Bu benim istediÄŸim tek ÅŸey. Bu ÅŸeffaflığı kaybetmek istemiyorum. Ben, partnerlerimiz bize güvenmesin istemiyorum. Bu oyunlar maalesef Ukraynalıların mental, psikolojik durumuna etki ediyor. Ukraynalılar kandırılıyor gibi hissediyorlar. Ben halkımın duygularıyla oynanmasını istemiyorum.” ifadelerini kullandı.
Zelenskiy, Ukrayna olmadan savaşın bitirilmesine yönelik bir görüşmenin gerçekleştirilemeyeceğini söyleyerek, ABD'li yetkililerin yakın zamanda Kiev'e bir ziyarette bulunacaklarını ayrıca kendisinin de Trump ile görüşmeyi düşündüğünü söyledi.
Putin'in Moskova yönetiminin kendisinin meşru bir lider olmadığına ilişkin eleştirilerine yönelik soruya Zelenskiy, şöyle yanıt verdi:
“Ukrayna'daki güncel mevzuata göre savaÅŸ devam ederken herhangi bir seçim yapılamaz. Bu olaÄŸanüstü hal mevzuatında da yazıyor, anayasada da yazıyor. Anayasada diyor ki ‘SavaÅŸ durumu bitmeden herhangi bir seçim gerçekleÅŸemez.' Bu sanırım her ülkenin anayasasında vardır. Bütün görevleri mevcut CumhurbaÅŸkanı üstlenir ve gerçekleÅŸtirir. Bu nedenle ülkemizde seçim olmadığı sürece CumhurbaÅŸkanlığım meÅŸrudur.
EÄŸer demokratik bir seçimden bahsediyorsak yurt dışında oldukları için 8,5 milyon insanın katılamayacağı bir seçimi nasıl kabul edebiliriz? Orada 8,5 milyon insanın oy verebilmesi için gerekli altyapı henüz yok. Geçici olarak iÅŸgal altında olan bölgelerdekiler nasıl seçim yapabilecek? Åžu an anayasamıza göre online bir seçim prosedürü öngörülmüyor. Cephe hattındaki askerlerimiz nasıl oy verecek? SavaÅŸ durumu devam ettiÄŸi sürece askerler de kendi adaylarını hem CumhurbaÅŸkanlığı için hem parlamento için aday gösteremez. Bu nedenle bizim için bir seçim olsaydı biz askerlerin görüşlerini, haklarını göz ardı mı edeceÄŸiz? Aynı zamanda cephe hattına yakın yerlerdeki insanlar nasıl oy verecek?”
“Bir ÅŸeyi vereceksek bunun karşılığında bir ÅŸey almalıyız”
Zelenskiy, Ukrayna'da doÄŸalgaz, petrol, doÄŸal kaynaklar ve nadir elementler olduÄŸunu hatırlatarak, “Maalesef bunların bir kısmı iÅŸgal altında olan bölgelerde. Bu bölgeleri iÅŸgalden kurtarmalıyız. EÄŸer siz yaptırımlarla jeopolitik boyutta finansal olarak ondan ucuz enerji kaynakları almazsanız, onların bankalarını kapatırsanız, iÅŸ dünyanızı Rusya'dan çekerseniz, yani birçok farklı boyutta onu zorlarsanız bu savaşı durdurmaya ve geri çekilmeye zorlarsınız. Artık partnerlerimizin anlaması gerekiyor ve bu talepte adil olduÄŸumuzu düşünüyorum.” dedi.
Güvenlik garantisi karşılığında ABD ile nadir toprak elementi üzerine yatırım konusunda hazırlanan taslak belgeye deÄŸinen Zelenskiy, “O taslakta güvenlik garantileri yoktu. Bu nedenle güvenlik garantileri olmaksızın adil olmayacak. Ben dedim ‘Bu belge hazır deÄŸil, biz bunu imzalamayız. Siz bu belgenin üzerinde çalışmaya devam edin, ben açığım. Ãœlkemize yatırım yapmanıza, doÄŸal kaynaklarımıza yatırım yapmanıza her zaman açığım. Eminim ki bizim toplumumuz da bunu destekliyor, meclisimiz de bunu destekliyor.' Ancak biz bir ÅŸeyi vereceksek bunun karşılığında bir ÅŸey almalıyız. Bence adalet dediÄŸin budur. EÄŸer biz bunu koruyamazsak o zaman neyden bahsedeceÄŸiz? Tam da bu aslında.” diye konuÅŸtu.
Zelenskiy, NATO'nun güvenlik alanında öncü olduğunu ancak Avrupa'da NATO üyesi olmayan, güçlü orduya sahip ülkeler de bulunduğuna işaret etti.
Ãœlkesinin Avrupa'daki en büyük orduya sahip olduÄŸunu belirten Zelenskiy, “Ukrayna'da savaÅŸ bittiÄŸi zaman, birleÅŸik bir kuvvet ihtiyacımız var. Ukrayna'da birbiriyle iletiÅŸimde olacak ve birbirini savunacak ülkelerin birleÅŸmesi çok mantıklı olur. Ä°nanıyorum ki Avrupa BirleÅŸik Kuvvetleri için Ukrayna güzel bir baÅŸlangıç olur. Avrupa kıtası güçlü orduyla savunulmalıdır. Sadece birkaç ordu da deÄŸil, oraya herkes girmeli ancak girerken de güçlenmeli.” ifadesini kullandı.
“Türkiye ile iÅŸbirliÄŸimiz sürecektir”
Kırım Tatarlarının esaretten kurtarılmasının da gündemde olduğunu belirten Zelenskiy, sadece dini inançlarından ötürü Rusya tarafından tutuklandıklarını söyledi.
Zelenskiy, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın esirlerin serbest bırakılması konusunda daha önce de yardımcı olduğunu ifade ederek, çok sayıda Ukraynalı esir olduğunu, onları geri getirmenin çok zor olduğunu ve kapsamlı bir esir takasının gerçekleştirilmesi gerektiğini vurguladı.
Türkiye ve Ukrayna'nın savunma sanayi alanında iÅŸbirliklerine deÄŸinen Zelenskiy, “Baykar'la ve Bayraktar'la görüştük. Ukrayna'da ofisleri açıldı ve karşılıklı satın almalar dışında da görüşüyoruz tabi. Çok fazla ÅŸirketimiz var uzak menzilli dron'lar üreten ve inanıyorum bu noktada Türkiye ile iÅŸbirliÄŸimiz sürecektir. Bunun dışında Türkiye, Ukrayna Deniz Kuvvetleri için iki korvet inÅŸa etti. Birinin inÅŸası tamamlandı, diÄŸeri 2026'da olacak. Bütün bunları tabii somutlaÅŸtırmak, sürdürmek isteriz.” dedi.
Zelenskiy, savaÅŸ nedeniyle bazı ortak projelerin güvenlik için daha yavaÅŸ ilerlediÄŸine iÅŸaret ederek, “Rusların füzeleri, tamamen bizim motor sanayimizi yok etmeye çalıştı ve bu Türkiye ve diÄŸer ülkelerle sözleÅŸmelerimizi etkileyecekti ve bu ülkelerle Rusya savaÅŸmıyordu ancak etkileyecekti. Biz onlar ne kadar saldırsa da sürekli yenilendik ve çalışmalara devam ettik. Bu nedenle her türlü ÅŸartta olumlu sonuca yönelik projeler devam edecek.” diye konuÅŸtu.
“En önemlisi bu savaşın bir an önce adil bir ÅŸekilde tamamlanması”
Türkiye ve Ukrayna'nın savaÅŸ devam ederken bile 6 milyar doların üzerinde bir ticaret hacmine sahip olduÄŸunu belirten Zelenskiy, “Elbette 10 milyar dolar olmasını istiyoruz. Özellikle Serbest Ticaret AnlaÅŸmasının onaylanması akabinde bu gerçekleÅŸecektir. Eminim bu konuda. CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan'ı Ukrayna'ya davet ettim ve dedim ki ‘Siz gelir gelmez serbest ticaret anlaÅŸması da yürürlüğe girmiÅŸ olacak.'” ifadelerini kullandı.
Zelenskiy, Karadeniz Tahıl GiriÅŸimi AnlaÅŸması'na iliÅŸkin, “BildiÄŸiniz üzere bir koridorumuz vardı savaşın başından beri devam eden. Rusya, Karadeniz'i bloke etmiÅŸti. Ancak akabinde Sayın CumhurbaÅŸkanı ErdoÄŸan'ın desteÄŸiyle Türkiye ve BirleÅŸmiÅŸ Milletler ile bu platformu oluÅŸturduk. Ruslar vardı, Türkiye vardı, BirleÅŸmiÅŸ Milletler ve Ukrayna vardı. Ve bu koridor iki taraftan da kontroller sayesinde devam edecekti. Sonrasında Rusya bu koridoru bloke etti. Çünkü Ukrayna'nın gıda ürünlerini dünyaya satması onlara gıda pazarında tekelliÄŸi için engel olacaktı Asya ve Afrika'da. Tam da bu nedenle çıktılar bu platformdan ve yeniden farklı silah sistemleriyle bunu provoke etmeye baÅŸladılar ve saldırıya baÅŸladılar.” dedi.
Karadeniz'e komÅŸu ülkelerle baÅŸka bir deniz koridoru açıldığını söyleyen Zelenskiy, “Lojistik biraz daha uzadı bizim için. Daha pahalıya mal oluyor ancak çok da deÄŸil. Eskiden gıda ürünleri sınırlaması vardı ancak biz enerji, metalürji gibi konuları da dahil edebiliyoruz artık ve koridorun da çalıştığını düşünüyorum. Ama Ukrayna'nın para kazanacağı her türlü giriÅŸim savaÅŸ bitene kadar Ruslar tarafından bloke edilecektir.” diye konuÅŸtu.
Ülkesinin geçirdiği bu süreçte hiç unutamadığı anlara ilişkin konuşan Zelenskiy, şunları kaydetti:
“Ben bir babayım. Özellikle ErdoÄŸan'la görüştüğüm zaman bana torunlarını anlatır, ben de çocuklarımı anlatırım. Benim çocuklarım nasıl biliyor musun? Ukrayna'daki her çocuk gibi. Maalesef çocuklar olgunlaÅŸmak zorunda kaldı savaÅŸ nedeniyle. Nasıl desem? Gerçekten de çocukluklarını kaybettiler. Çocuklukları alındı, yılları gitti. OlgunlaÅŸtılar, büyüdüler. Çok güçlü oldular. Ancak böyle ÅŸeyler, yani o çocuklukla, çocuÄŸun gözündeki ışık, duygu kayboldu. Savaşın çocukları haline geldiler. Ukrayna'daki diÄŸer bütün ebeveynler gibi ben de, Ukrayna'da eÄŸitim görenler, örneÄŸin oÄŸlum, kızım çocuk deÄŸil artık. Neredeyse 21 yaşında üniversiteye gidiyor oÄŸlum. Hepsi benimle Ukrayna'dalar. Hepimiz birlikteyiz ülkede. Elbette çok nadir görüşebiliyoruz güvenlik nedeniyle. Ancak görüştüğümüz zaman da hayatımın en mutlu günleri. ‘Babacım ÅŸimdi gidersen uzun mu sürecek geri gelmen? Biz seninle her dakikamızı beraber geçirmek istiyoruz. Bu dakikaların biteceÄŸini biliyoruz veya saatler hızlı geçecek, biliyoruz.' diyorlar. Onlar için de benim için de bu zaman yeterli olmuyor.”
